Sắt nên uống lúc nào trong ngày để đạt hiệu quả tối ưu nhất?

Sắt là gì? Có mấy loại sắt?

Sắt là một khoáng chất đóng vai trò quan trọng trong nhiều khía cạnh của sức khỏe con người. Có hai loại sắt chính được sử dụng trong các sản phẩm bổ sung sắt: sắt heme và sắt không heme. 

Sắt heme

Tác dụng: Sắt heme là dạng sắt được tìm thấy trong thực phẩm từ các nguồn động vật, như thịt, cá, gia cầm. Nó có khả năng hấp thụ cao và tốt nhất trong việc cung cấp sắt cho cơ thể.

Phân biệt: Sắt heme thường có màu đỏ sẫm và có một hương vị đặc trưng của thực phẩm từ nguồn động vật. Ví dụ, thịt đỏ có chứa nhiều sắt heme.

Sắt không heme

Làm sao để chọn loại sắt phù hợp với cơ thể?

Để biết được sắt nên uống khi nào bạn cần chọn được loại sắt phù hợp với cơ thể, hãy xem xét các yếu tố sau đây:

• Nguồn thực phẩm: Nếu bạn là người ăn chế độ ăn chay hoặc ăn chế độ ăn chay một phần, sắt không heme từ thực phẩm thực vật là nguồn chính của bạn. Trong trường hợp này, tìm kiếm các nguồn thực phẩm giàu sắt không heme như đậu, hạt, các loại rau xanh lá và ngũ cốc cung cấp sắt.

• Mục tiêu sử dụng: Xác định mục tiêu sử dụng sắt. Nếu bạn đang cố gắng bổ sung sắt để điều trị thiếu máu sắt hoặc chứng thiếu sắt, sắt heme từ các nguồn động vật như thịt, cá, gia cầm có thể là lựa chọn tốt hơn. Sắt heme có khả năng hấp thụ cao hơn và nhanh chóng cung cấp sắt cho cơ thể.

• Tình trạng sức khỏe và chỉ định y tế: Nếu bạn có các điều kiện y tế cụ thể hoặc đang dùng các loại thuốc khác, hãy thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế của bạn. Họ có thể đưa ra đánh giá và chỉ định loại sắt phù hợp cho tình trạng sức khỏe và yêu cầu riêng của bạn.

• Cân nhắc tới sự phối hợp: Nếu bạn muốn kết hợp sử dụng cả sắt heme và sắt không heme, hãy đảm bảo phối hợp các nguồn thực phẩm có chứa cả hai loại sắt trong chế độ ăn hàng ngày của bạn. Điều này có thể giúp tăng cường hấp thụ sắt và đáp ứng nhu cầu sắt của cơ thể một cách toàn diện. 

Vai trò của sắt đối với cơ thể

Đối với phụ nữ đang mang thai

Sắt đóng một vai trò đặc biệt quan trọng trong thai kỳ của phụ nữ, và việc duy trì mức sắt đủ đáp ứng trong thời gian mang thai có tác động lớn đến sức khỏe của cả mẹ lẫn thai nhi. Dưới đây là những điểm quan trọng:

• Sản xuất hồng cầu: Sắt là thành phần chính của hồng cầu, tế bào máu có trách nhiệm mang oxy đến các phần khác của cơ thể. Trong thai kỳ, cơ thể sản xuất thêm hồng cầu để đáp ứng nhu cầu tăng cao về oxi của cả mẹ và thai nhi. Để làm điều này, cơ thể cần sắt đủ để tạo ra các tế bào máu mới.

• Phát triển thai nhi: Sắt cũng cần cho sự phát triển của cơ thể thai nhi. Sắt tham gia vào việc hình thành cơ, máu, và các cơ quan quan trọng khác trong thai kỳ. Thiếu sắt có thể dẫn đến vấn đề về sức khỏe cho thai nhi và có thể tác động đến trí tuệ của họ trong tương lai.

• Thiếu máu sắt trong thai kỳ: Nếu phụ nữ mang thai thiếu sắt, họ có thể phát triển tình trạng thiếu máu sắt, gọi là thiếu máu sắt trong thai kỳ. Điều này có thể gây mệt mỏi, buồn ngủ, yếu đuối, và tăng nguy cơ sinh non hoặc thai chết lưu.

• 
  
  
  

Đối với trẻ em

Trẻ em cũng cần sắt để phát triển toàn diện và duy trì sức khỏe. Dưới đây là vai trò của sắt đối với trẻ em:

Nhìn chung, sắt là dưỡng chất thiết yếu với trẻ em, ba mẹ cần lưu ý bổ sung thêm sắt cho con trẻ để con khoẻ mạnh và phát triển tốt nhất về cả thể chất và tinh thần.

Sắt nên uống lúc nào trong ngày là tốt nhất?

Sắt thường nên được uống vào buổi sáng hoặc buổi trưa để tối ưu hóa việc hấp thụ và tận dụng nó bởi cơ thể. Dưới đây là một số lý do và hướng dẫn về thời điểm tốt nhất để uống sắt.

• Buổi sáng hoặc buổi trưa: Buổi sáng và buổi trưa thường là thời điểm tốt nhất để uống sắt. Lúc này, cơ thể thường hoạt động tốt nhất và quá trình hấp thụ sắt sẽ được tối ưu hóa. Hãy thử tránh uống sắt vào buổi tối hoặc trước khi đi ngủ, vì điều này có thể gây khó ngủ và không tận dụng sắt hiệu quả.

• Uống trước bữa ăn hoặc giữa các bữa ăn: Uống sắt trước bữa ăn 1 giờ hoặc sau bữa ăn 2 giờ. Điều này giúp tránh các thực phẩm hoặc đồ uống khác gây ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ sắt. Các chất như canxi, chất xúc tác và chất ức chế có thể ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ sắt, vì vậy tránh uống sắt cùng với các thực phẩm chứa những chất này.
  
  

Độ tuổi bổ sung sắt và đối tượng không nên bổ sung sắt

Để quá trình bổ sung sắt an toàn và phát huy được hiệu quả tốt nhất, bạn cần biết được những độ tuổi nên bổ sung sắt và những đối tượng nên bổ sung để tránh các tác dụng phụ khi uống sắt. Dưới đây là những độ tuổi bổ sung và đối tượng không nên bổ sung:

Độ tuổi nên bổ sung sắt

• Trẻ em từ 9 tháng đến 12 tuổi: Trẻ em trong giai đoạn tăng trưởng nên bổ sung sắt để hỗ trợ sự phát triển của hệ thống tiêu hóa và tạo máu. Việc bổ sung sắt trong khẩu phần ăn của trẻ giúp ngăn ngừa thiếu máu sắt và các vấn đề liên quan.

• Phụ nữ mang thai và cho con bú: đây là đối tượng đòi hỏi lượng sắt cao hơn để đáp ứng nhu cầu của cả mẹ và thai nhi. Việc bổ sung sắt trong thời gian này có thể giúp ngăn ngừa thiếu máu sắt và đảm bảo sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Bên cạnh đó, phụ nữ mang thai và cho con bú cũng có thể bổ sung sắt và vitamin C cùng lúc để tăng khả năng hấp thụ sắt cho cơ thể.
  

Đối tượng không nên bổ sung sắt

• Người có chẩn đoán thừa sắt: Một số người có thể tích tụ quá nhiều sắt trong cơ thể, điều này có thể gây hại cho các cơ quan và mô. Trong trường hợp này, việc bổ sung sắt thêm có thể tạo ra tình trạng quá tải sắt và gây nguy hiểm.

• Người có bệnh thừa sắt di truyền: Một số người có bệnh di truyền như bệnh thừa sắt di truyền (hemochromatosis) cũng không nên bổ sung sắt, vì họ đã tích tụ quá nhiều sắt trong cơ thể mà không thể đáp ứng và chuyển hóa nó một cách bình thường.

Người mắc các bệnh lý nặng: Trong một số trường hợp, như bệnh gan mạn tính, bệnh thận, hoặc bệnh lý huyết, việc bổ sung sắt có thể không được khuyến nghị. Điều này do cơ thể không thể xử lý và chuyển hóa sắt một cách hiệu quả trong các trạng thái bệnh lý này.

Sau khi uống sắt nên và không nên ăn gì?

Để sắt phát huy được công dụng và chức năng tốt nhất, bạn cần biết được những thực phẩm nên ăn và không nên ăn sau khi uống sắt.

Các thực phẩm không nên ăn sau khi uống sắt:

• Thực phẩm giàu canxi

• Thực phẩm nhiều oxalat

• Thực phẩm chứa tanin

• Thực phẩm giàu chất xơ

• Đồ ăn cay nóng

• Các loại thuốc kháng sinh

Thực phẩm nên ăn sau khi uống sắt: Bên cạnh một số thực phẩm không nên ăn ở trên, bạn nên bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C như: cam, chanh, bưởi, xoài,.... Vì vitamin C có công dụng giúp tăng cường khả năng hấp thụ sắt của cơ thể, đồng thời ngăn ngừa bị táo bón khi uống sắt.

Cách uống sắt đúng cách và một số lưu ý bạn cần biết

Khi uống sắt, dưới đây là một số lưu ý quan trọng mà bạn nên biết:

• Tuân thủ liều lượng: Sử dụng sắt theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc theo hướng dẫn trên bao bì. Không tự ý tăng hoặc giảm liều lượng mà không có sự chỉ định của chuyên gia y tế.

• Uống sắt trước hoặc sau bữa ăn: Sắt có thể gây ra khó chịu dạ dày, buồn nôn hoặc tiêu chảy. Để giảm khả năng gây tác dụng phụ này, bạn có thể uống sắt cùng với hoặc sau bữa ăn. Tránh uống sắt cùng với các thức ăn hoặc đồ uống chứa canxi, trà hoặc cà phê, vì chúng có thể ảnh hưởng đến hấp thụ sắt.

• Uống sắt và vitamin C: Uống sắt cùng lúc với nguồn vitamin C (như cam, chanh, quả kiwi) có thể giúp cải thiện hấp thụ sắt. Vitamin C giúp chuyển đổi sắt từ dạ dày vào cơ thể. Bạn có thể uống một cốc nước cam tươi hoặc uống viên sủi vitamin C cùng với sắt, tuy nhiên hãy tuân thủ các liều lượng và chỉ định của bác sĩ hoặc nhà sản xuất.

• Không nên uống sắt cùng với một số loại thực phẩm: để hạn chế gặp phải những tác dụng phụ khi uống sắt bạn cần biết là không nên uống sắt với các loại thực phẩm và đồ uống có chứa canxi, caffeine, tannin,... Vì những chất này có thể làm cho khả năng hấp thụ canxi của cơ thể bị hạn chế.

• Không kết hợp sắt với các loại thuốc kháng sinh: một trong những điều quan trọng là bạn không được uống kết hợp sắc với các thuốc kháng sinh nằm trong nhóm tetracyclin, quinolon, các loại thuốc kháng acid hoặc thuốc hormone tuyến giáp.

• 
  

• Tránh kết hợp với chất ức chế hấp thụ: Một số chất như chất xúc tác canxi, chất xúc tác kẽm hoặc chất ức chế proton (như thuốc trị bệnh loét dạ dày) có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ sắt. Hãy tránh sử dụng chúng cùng lúc với sắt, trừ khi có sự chỉ định của bác sĩ.

• Điều chỉnh theo tình trạng sức khỏe: Nếu bạn có các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, như bệnh thận, bệnh gan, thalassemia hoặc bất kỳ vấn đề nào khác, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng sắt. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe của bạn và đưa ra chỉ định cụ thể.

• Theo dõi tác dụng phụ: Theo dõi cơ thể của bạn sau khi sử dụng sắt. Một số tác dụng phụ phổ biến có thể bao gồm khó chịu dạ dày, buồn nôn, tiêu chảy hoặc táo bón. Nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu tác dụng phụ khi uống sắt nghiêm trọng nào, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức.

Qua bài viết trên của Solife, có thể thấy sắt là một yếu tố quan trọng cho sức khỏe, và việc có được câu trả lời cho sắt nên uống lúc nào trong ngày có thể giúp bạn tận dụng tốt nhất lợi ích mà nó mang lại cho cơ thể. Hãy luôn thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để biết cách điều chỉnh việc uống sắt phù hợp với nhu cầu của bạn.